امروزه تقریباً در تمامی ساختمان‌ها و منازل از انواع فرش‌های ماشینی و دستبافت استفاده می‌شود. هر کدام از این فرش‌ها می‌توانند در تراکم و تعداد شانه‌های مختلف تولید شده و از الیاف و بافت مختلفی ساخته شوند. با توجه به آنکه امروزه در کف ساختمان‌ها از مصالح مختلفی همچون سنگ‌ها، سرامیک، پارکت و … استفاده می‌شود احتمال سر خوردن و لغزیدن فرش‌ها بیشتر می‌شود و این می‌تواند برای سالمندان و کودکان خطرناک باشد و به فرش‌ها نیز آسیب برساند. برای جلوگیری از سر خوردن فرش می‌توان راهکارها و روش‌های مختلفی استفاده کرد که در ادامه به بررسی آنها پرداخته خواهد شد.
دلایل سر خوردن فرش
همانطور که گفته شد فرش‌ها می‌توانند از انواع الیاف‌های مختلف ساخته شوند و هر کدام از این الیاف‌ها می‌توانند در تماس با مصالحی همچون سنگ، سرامیک، پارکت و … سر بخورند. در اصل هرچه سطح کف ساختمان‌ها صاف‌تر باشد احتمال لیز خوردن فرش‌ها نیز بیشتر است. از جمله مهم‌ترین دلایل سر خوردن فرش‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- یکی از دلایل عمده سر خوردن اکثر فرش‌ها بر روی کف ساختمان عدم دور دوزی شدن آنها است. معمولاً در زمان آهار زدن فرش‌ها به دور لبه‌های فرش نوارهای چرمی دوخته می‌شود که مانع از سر خوردن فرش‌ها می‌شود.
- جنس نخ فرش‌ها نیز می‌تواند عاملی برای سر خوردن فرش باشد. بهترین جنس نخ فرش نخ اکریلیک است که اصطکاک بالایی با سطح ایجاد می‌کند و به سختی سر می‌خورد.
- وزن فرش‌ها نیز عامل دیگری در سر خوردن آنها است. هر چقدر که وزن فرش کمتر باشد به‌راحتی روی سطوح صاف و سفت لیز می‌خورد.
- هرچقدر تعداد تراکم و شانه فرش‌ها بیشتر باشد دارای بافت ظریف‌تر و نازک‌تری بوده و درنهایت راحت‌تر بر روی سطح زمین سر می‌خورند.
روش‌های جلوگیری از سر خوردن فرش
برای جلوگیری از لیز خوردن فرش بر روی سطوح سنگی، سرامیکی، پارکت و … می‌توان از روش‌های متعددی استفاده کرده که مهم‌ترین آنها به شرح زیر می‌باشند:
- استفاده از ترمز فرش که به‌عنوان بهترین روش جلوگیری از لیز خوردن فرش‌ها شناخته می‌شود. ترمز فرش معمولاً از جنس پلاستیک بوده، قابلیت استفاده متعدد و شستشو داشته و هیچ اثر مخربی بر روی فرش و سطح سرامیک به جا نخواهد گذاشت.
- استفاده از لایه‌های مخصوص که از ضخامت کمی برخوردار بوده و زیر فرش قرار می‌گیرند و معمولاً به اندازه مساحت فرش انتخاب می‌شوند.
- استفاده از پدهای ضد لغزش که انواع مختلفی همچون پدهای متری، پدهای دندانه‌ای، پدهای تکه‌ای و … دارند و می‌توانند بین فرش و سطح زمین قرار بگیرند و از فرش در برابر عواملی همچون رطوبت، حرارت، گرد و غبار و … نیز محافظت کنند.
- استفاده از چسب حرارتی که معمول برای فرش‌های پلی‌استری و ابریشم مصنوعی مناسب نیستند و ممکن است به آنها آسیب بزنند.
- قرار دادن اجسام سنگین مانند پایه مبل، میز جلو مبلی، کمد و … نیز می‌توانند در جلوگیری از سر خوردن فرش مؤثر باشند.
راه‌هایی جلوگیری از سر خوردن فرش روی موکت
در حقیقت موکت‌ها خود می‌توانند به‌عنوان یک عامل بازدارنده عمل کنند و از لیز و سر خوردن فرش‌ها جلوگیری کنند اما اگر فرش‌ها از روی موکت نیز سر خوردند بهترین روش برای جلوگیری از آن استفاده از لایه‌های مخصوص است. این لایه‌ها می‌توانند در ابعادی کوچک‌تر از ابعاد فرش و روی موکت و زیر فرش پهن شوند و از حرکت کردن فرش‌ها جلوگیری کنند.
جلوگیری از سر خوردن فرش روی سرامیک
برای ممانعت از سر خوردن فرش روی سرامیک‌ها نیز می‌توان از روش‌های متعددی استفاده کرد اما بهترین و مطمئن‌ترین روش استفاده از چسب حرارتی است. البته باید توجه داشت در هنگام استفاده از چسب حرارتی باید به جنس و نوع الیاف فرش‌ها توجه شود چرا که ممکن است تعدادی از فرش‌ها دچار آسیب شوند. در این روش باید فرش را برعکس کرده و دورتادور آن را چسب زد و قبل از آنکه چسب خشک شود فرش را چرخانده و روی سرامیک پهن کرد. چسب‌های حرارتی برای فرش‌های با ابعاد کوچک کاربرد بیشتری دارند.
ترمز فرش و مزایای آن
ترمز فرش در اصل با نام پد ضد لغزش نیز شناخته می‌شود و می‌تواند انواع مختلفی داشته باشد. در حقیقت ترمز فرش لایه‌ای از مواد مختلف است که مابین فرش و سطح سرامیک، سنگ یا پارکت قرار گرفته و از لغزیدن و سر خوردن فرش‌ها جلوگیری می‌کند. از جمله مهم‌ترین مزیت‌های این پدها یا ترمزها می‌توان به مواردی همچون ایجاد نرمی و لطافت بیشتر در فرش‌ها، جلوگیری از سر خوردن فرش، عایق‌بندی فرش از نظر صدا، رطوبت و حرارت، محافظت از فرش در برابر گرد و غبار، افزایش طول عمر فرش و … اشاره کرد. ترمز فرش می‌تواند به شکل متری، دندانه‌ای و تکه‌ای مورد استفاده قرار بگیرد.
قرار دادن وسایل سنگین بر روی فرش
یکی از روش‌های سنتی و رایج برای ممانعت از سر خوردن فرش بر روی سطح سنگ سرامیک و پارکت‌ها استفاده از وسایل سنگین است. زمانی که وسایلی مانند مبلمان، میز تلویزیون، میز عسلی، کمد و … بر روی فرش‌ها قرار می‌گیرند وزن فرش را بالا می‌برند و این مانع از حرکت کردن و لیز خوردن آنها می‌شود. البته باید توجه داشت قرار گرفتن پایه‌های تیز مبل و … برای مدت طولانی بر روی فرش‌ها ممکن است باعث ایجاد آسیب و خسارت شود بنابراین توصیه می‌شود که از این روش استفاده نشود و ابزارهایی مانند پد لغزش، ترمز، چسب حرارتی و… برای این کار به کار بروند.
جمع‌بندی نهایی
فرش‌ها به دلایل مختلفی همچون وزن کم، تراکم فرش بالا، کیفیت نوع نخ و الیاف، عدم دور دوزی شدن و … بر روی سطوح سرامیکی، سنگی و پارکت ساختمان‌ها سر می‌خورند. برای جلوگیری از این مشکل می‌توان از روش‌های مختلفی همچون استفاده از ترمز فرش و پد لغزش، قرار دادن اشیای سنگین بر روی فرش، استفاده از چسب حرارتی، استفاده از لایه‌های مخصوص و … استفاده کرد که هر کدام می‌توانند مزایا و معایب خاص خود را داشته باشند.
