فرش یکی از اصلی‌ترین و پراستفاده‌ترین قسمت‌های خانه‌های ایرانی است که عموما در هر خانه‌ای وجود دارد. انواع مختلفی از فرش‌ها از نظر نحوه بافت، طرح و رنگ، ابعاد، جنس و… وجود دارند که هر یک از مشتریان می‌توانند با توجه به سلیقه و دکوراسیون منازلشان از انواع گوناگون آن استفاده کنند. فرش‌ها خصوصا فرش‌های دستباف به دلیل اینکه توسط نیروهای انسانی تولید می‌شوند، ممکن است عیوب و ایراداتی داشته باشند. در این مقاله عیوب فرش دستباف را که ممکن است شما را با مشکل مواجه کنند با هم بررسی می‌کنیم تا شناخت بیشتری نسبت به فرش‌هایتان داشته باشید.
از آنجایی که شستشوی فرش‌ها به خصوص فرش دستباف شما را با چالش‌های متعددی مواجه می‌کند، دریافت خدمات از یک قالیشویی معتبر کمک می‌کند تا احتمال آسیب به فرش‌هایتان را به حداقل برسانید. قالیشویی بانو با به‌کارگیری بروزترین ابزارها و متدهای روز دنیا و همچنین استفاده از دانش و تخصص افراد باتجربه و حرفه‌ای، تلاش می‌کند تا بهترین خدمات را در اختیار شما قرار دهد.
مهم‌ترین عیوب فرش دستباف
اگرچه بیشتر ایرادات و معایب فرش دستباف، به دلیل خطا و اشتباه بافنده‌ها ایجاد می‌شود، اما مطمئنا تمامی ماجرا نیستند و در زمان حمل‌ونقل نیز ممکن است به فرش‌ها آسیب وارد شوند. همچنین استفاده از مواد اولیه نامرغوب نیز می‌تواند باعث ایجاد مشکلاتی در آینده شود. برخی از مهم‌ترین عیوب فرش دستباف را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد:
۱. غلط بافی فرش
رایج‌ترین ایرادی که در اغلب فرش‌های دستباف وجود دارد، غلط بافی است. شاید به نظر بی‌اهمیت بیاید اما نقشه‌خوانی فرش‌های دستباف، اهمیت و ارزش بالایی داشته و اگر بافنده در زمان خواندن نقشه، دچار اشتباه شود، گره‌های فرش را اشتباه زده و باعث بی‌نظمی و به‌هم‌ریختگی طرح و نقش فرش می‌شود.
از جمله مهم‌ترین دلایل غلط بافی فرش‌های دستباف می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ایراد داشتن چله‌کشی
- پر و تنک بودن چله‌های فرش
- انتخاب اشتباه مواد اولیه قالی
- اشتباه کردن بافنده در نقشه‌خوانی
- مشکل در طراحی و نقص در نقشه فرش
- اشتباه کردن در قیچی کاری و شانه نزدن آن
- و…
پیشنهاد مطالعه: در ابتدای هر سال، اتحادیه قالیشویی هر شهر، نرخ مشخصی را برای انواع فرش با متراژهای مختلف اعلام می‌کند تا در نهایت تمامی مشتریان بتوانند مناسب‌ترین خدمات را با مناسب‌ترین قیمت دریافت کنند. اگر می‌خواهید با هزینه قالیشویی در تهران آشنا شوید، حتما به وبسایت ما سر بزنید.
۲. بالا و پایین زدگی فرش
یکی از دیگر مهم‌ترین و رایج‌ترین معایب فرش دستباف، بالا و پایین زدگی آن است که باعث می‌شود طول فرش، نسبت به رجشمار افزایش یا کاهش پیدا کند. زمانی که فرش دچار مشکل بالا و پایین زدگی می‌شود، گل و نگاره‌های آن حالت اصلی خود را از دست داده و به اشکال نامنظمی تبدیل می‌شوند. در نهایت نیز از کیفیت فرش کاسته می‌شود.
این عیب در اصطلاح با نام کوبیدگی نیز شناخته می‌شود که می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
- تنظیم نبودن کشش چله‌ها
- کوبیدن نامناسب دفه توسط بافنده در قسمت‌های مختلف فرش
- تراکم بیش از حد یا کمتر از حد مجاز چله‌ها نسبت به رجشمار فرش
- ضخیم یا نازک بودن نخ و خامه‌های استفاده شده در چله و پود فرش‌ها
پیشنهاد: یکی از دیگر خدماتی که توسط قالیشویی بانو در اختیار مشتریان می‌گذارد، شستن مبل است. اگر شما هم به دنبال یک شرکت هستید که این خدمات را با کیفیت بالایی در اختیار شما بگذارد، وارد سایت ما شده و یا با شماره ۱۴۴۳ تماس بگیرید تا کارشناسان و متخصصان ما شما را راهنمایی کنند.
۳. عیوب فرش دستباف ؛ لوچه شدن
یکی از دیگر ایراداتی که عموما در فرش‌های دستباف مشاهده می‌شود، لوچه شدن یا عدم تقارن گوشه‌های فرش است. درواقع زمانی که یکی از گوشه‌های فرش در مقایسه با سایر گوشه‌ها بلندتر یا کوتاه‌تر باشد، فرش دچار لوچگی شده و این می‌تواند از زیبایی و جذابیت آن‌ها کم کند.
مهم‌ترین دلیل بروز لوچگی در فرش‌های دستباف، عدم مهارت بافنده در بریدن فرش از روی دار بعد از اتمام کار است. زمانی که بافت فرش به اتمام می‌رسد باید افراد متخصص و ماهر برای بریدن آن اقدام کنند؛ زیرا سنگینی و وزن قسمتی از فرش باعث ایجاد لوچگی در قسمت‌های دیگر می‌شود.
۴. پوکی و توخالی شدن
پوک و تو خالی بودن فرش از جمله عیوبی است که تنها افراد متخصص و ماهر می‌توانند آن را تشخیص دهند و کم پیش می‌آید که افراد عادی متوجه این مشکل شوند. لازم به ذکر است که پوکی و توخالی بودن فرش ناشی از کاهش تعداد گره‌های قالی نسبت به رجشمار آن است که توسط بافنده‌ها انجام می‌شود.
«به یاد داشته باشید که این مشکل می‌تواند باعث سبک شدن فرش و افت کیفیت آن می‌شود.»
۵. سره داشتن فرش
از دیگر عیوب فرش دستباف می‌توان به سره داشتن آن اشاره کرد که حالت دیگری از لوچگی به شمار می‌رود. در حقیقت زمانی که یک فرش دستباف به بهترین شکل ممکن بافته شده و روی سطح صاف پهن شود، اگر قسمت بالای فرش روی قسمت پایین آن انداخته شود و هر چهار گوشه فرش کاملاً بر روی هم منطبق شوند به آن فرش بدون سره گفته می‌شود. در نهایت اگر قسمتی از فرش از بالا یا پایین کوتاه یا بلند باشد، نشان می‌دهد که فرش دارای سره است.
پیشنهاد مطالعه: مواد شوینده یکی از مهم‌ترین مسایل در زمان شستشوی فرش است که باید به آن توجه داشته باشید. به همین دلیل شما باید مواد شونده مناسب برای اینکار را شناخته و بدانید هر کدام از آن‌ها را باید در چه زمانی مورد استفاده قرار دهید. اگر شما هم قصد شستشوی فرش‌هایتان در خانه را دارید، حتما از محتوای لینک مقابل استفاده کنید: بهترین مواد شوینده برای شستشوی فرش .
۶. عیوب فرش دستباف ؛ دو دست شدن
دو دست شدن فرش از جمله ایراداتی است که به ندرت مشاهده شده و دلیل اصلی آن را می‌توان تغییر بافنده دانست. زمانی که بافنده اصلی نمی‌تواند فرش را به پایان برساند و کار را به دیگری می‌سپارد، فرش دچار دو دستی می‌شود. این دودستی می‌تواند ناشی از نحوه گره زدن‌ها، نحوه ضربه زدن با دفه، میزان نیرویی که در زمان ضربه به فرش وارد می‌شود، حرکات دست بافنده، قدرت بینایی و… باشد.
۷. ذرتی شدن (ته خواب شدن)
یکی دیگر از عیوب فرش دستباف، ذرتی شدن آن است. این مشکل، زمانی رخ می‌دهد که در حین بافت، روی گیری با استفاده از قیچی، زیاد انجام شده و ارتفاع پرز نیز در سطح قالی بسیار کوتاه شود؛ به‌گونه‌ای که با لمس کردن دست، پرزها احساس نشوند.
نداشتن پرز و کوتاه بودن آن می‌تواند باعث کاهش دوام و ماندگاری فرش شده و ارزش آن را کاهش دهد. لازم به ذکر است که ذرتی شدن فرش گاهی در سرتاسر فرش مشاهده شده و گاهی نیز تنها در بخش‌های محدودی از فرش وجود دارد. هرچند که ذرتی شدن ممکن است در فرش‌های تازه و نو نیز وجود داشته باشد اما معمولاً این ایراد در فرش‌های کهنه و فرسوده اتفاق می‌افتد.
۸. رگه داشتن فرش
رگه یا رگه‌دار شدن یکی از ایراداتی است که به صورت خط و یا خطوط باریک در سطح فرش یا پشت آن نمایان می‌شود. خط‌های ایجاد شده عموما رنگ‌های روشن‌تر یا تیره‌تر از بافت اصلی فرش داشته و باعث ایجاد ناهماهنگی در بخش‌های مختلف فرش می‌شوند.
یکدست نبودن و کیفیت پایین رنگ خامه‌ها از مهم‌ترین دلایل رگه‌دار شدن فرش‌های دستباف است. زمانی که رنگرز در زمان رنگرزی دقت کافی نداشته باشد، خامه‌ها می‌توانند به صورت نامنظم رنگ بگیرند. در مقابل زمانی که این خامه‌ها در فرش‌ها استفاده شوند، باعث ایجاد رگه می‌شوند.
معمولاً رگه زمانی ایجاد می‌شوند که رنگ مغز خامه و سطح آن متفاوت باشد و زمانی که گره زده شده و قیچی می‌شود این تغییر رنگ در سطح و پشت فرش نمایان می‌شود.
پیشنهاد: اگر به دنبال شماره قالیشویی ارزان در تهران هستید که خدمات خود را با کیفیت و قیمت مناسب در اختیار شما بگذارد، می‌توانید با بانو تماس بگیرید.
۹. عیوب فرش دستباف ؛ کیسی یا کیستی
کیسی معمولاً در حاشیه‌های اول، آخر و یا حاشیه‌های کناری فرش دیده می‌شود؛ به‌گونه‌ای که فرش در محل کیسی برجسته‌تر خواهد شد. کیسی باعث می‌شود که فرش زیبایی خود را از دست داده و قسمت‌هایی که با این مشکل مواجه‌اند، بیشتر در معرض سائیدگی قرار گرفته و زودتر پرزهای خود را از دست دهند.
«کیسی یا کیستی می‌تواند ناشی قرار گرفتن چیزی در زیر دار مانند سرپرزهای اضافی و اشیاء دیگر باشد که در اثر فشار چله و دستگاه، به قالی کشش وارد شده و به اصطلاح جا باز می‌کند.»
۱۰. جویدگی فرش
جویدگی نیز از دیگر عیوب فرش دستباف است که در اثر استفاده بافنده از قیچی‌های نامناسب و کثیف ایجاد می‌شود. همچنین ممکن است که قیچی کردن به شیوه اصولی انجام نشده باشد. در حقیقت زمانی که فرش به خوبی و با دقت قیچی نشود، جهت خواب آن نیز تحت تأثیر قرار گرفته و زیبایی خود را از دست می‌دهد.
علاوه بر موارد گفته شده فرش‌های دستباف می‌توانند عیب و ایرادات دیگری نیز داشته باشند که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از :
- خلوتی
- ترنج داشتن
- سوختن رنگ
- تقلب در بافت
- پارگی نخ چله
- شل شدن چله
- کف ساده بودن
- کجی و سرکجی
- شمشیری شدن
- تورفتگی کناره ها
- به هم خوردن گل‌ها
- برگشت خواب فرش
- عدم تقارن نقوش فرش
- بدفرم و بد اندازه شدن فرش
- و…
انواع فرش دستباف
به صورت کلی برای تقسیم‌بندی فرش‌های دستباف همانند فرش‌های ماشینی لازم است که فاکتورها و پارامترهای مختلفی را مد نظر قرار دهید. در حقیقت فرش‌های دستباف می‌توانند از نظر سایز و اندازه، سبک محلی، شیوه بافت، طرح و نقش، جنس، ساختار و ظرافت انواع مختلفی داشته باشند.
پیشنهاد مطالعه: موکت چسبیده با اینکه مورد استقبال قرار گرفته و در خانه‌های بسیاری می‌توان آن را پیدا کرد، اما شستن آن یکی از دغدغه‌های همیشگی شما می‌شود. اگر شما هم موکت چسبیده دارید و کثیف شده‌اند، می‌توانید با مراجعه به وبلاگ ما، مقاله شستن موکت چسبیده را مطالعه کنید.
شستشوی فرش دستباف
به صورت کلی برای شستشوی انواع فرش‌ها می‌توان از دو روش سنتی و مکانیزه (خدمات قالیشویی) استفاده کرد اما مراحل شستشو در هر دو روش یکسان خواهد بود. برای شستن فرش‌های دستباف لازم است که مراحل مختلفی انجام شود:
- در مرحله اول باید گردگیری فرش به صورت کامل با استفاده از جاروبرقی انجام شود و هیچ‌گونه گردوغبار و آلودگی بر روی فرش باقی نماند.
- در مرحله دوم لازم است که تست رنگ انجام شود چرا که ممکن است فرش‌های دستباف واکنش متفاوتی به مواد شوینده نشان بدهند و دچار آسیب و خسارت شوند.
- بعد از انجام تست رنگ و حصول اطمینان از مناسب بودن شوینده باید فرش خیسانده شده و با استفاده از مواد شوینده اقدام به شستن آن نمود.
- بعد از شستشوی کامل فرش باید آبکشی آن نیز به صورت دقیق و کامل انجام شود و هیچ‌گونه زردابه‌ای در فرش باقی نماند.
- در نهایت نیز فرش باید در یک محیط مناسب کاملاً خشک شود به‌گونه‌ای که هیچ نم و رطوبتی در بافت و الیاف آن وجود نداشته باشد.
پیشنهاد مطالعه: اگر به هر دلیلی نمی‌خواهید فرش‌های خود را به قالیشویی‌ها بسپارید (این موضوع را پیشنهاد نمی‌کنیم خصوصا برای فرش‌های دستباف که از حساسیت بیشتری برخوردارند) می‌توانید از محتوای مقاله منتشر شده در وبلاگ بانو تحت عنوان شستن فرش دستباف در خاته استفاده کنید.
جمع‌بندی نهایی
فرش‌های دستباف از جمله زیباترین و باکیفیت‌ترین نوع فرش‌ها هستند که محبوبیت بالایی در بین افراد دارند. این فرش‌ها می‌توانند از زمان بافته شدن تا زمان استفاده ایرادات مختلفی داشته باشند؛ از جمله رایج‌ترین عیوب فرش دستباف می‌توان به مواردی همچون غلط بافی، بالا و پایین زدگی، لوچه شدن، شمشیری شدن، ذرتی شدن، رگه داشتی و… اشاره کرد که هر کدام می‌توانند دلایل ویژه‌ای داشته باشند.
ما در این مقاله مهم‌ترین مشکلاتی را که ممکن است شما با آن مواجه شوید را بررسی کرده و دلیل آن‌ها را نیز توضیح دادیم. امیدواریم که مطالب گفته شده برای شما مفید بوده باشد. اگر در خصوص هر یک از مطالب گفته شده با سوالی مواجه شدید و یا موضوعی وجود داشت که تمایل داشتید در مورد آن‌ها بیشتر بدانید، با ما در قسمت کامنت به اشتراک بگذارید تا کارشناسان ما شما را راهنمایی کنند.
