فرش به عنوان محبوب‌ترین زیرانداز خصوصاً در فرهنگ ایرانی نقش پررنگی در دکوراسیون و تزئینات داخلی منازل دارد و می‌توانند زیبایی و جذابیت ویژه‌ای به فضا بدهد. امروزه هم‌زمان با پیشرفت علوم و تکنولوژی‌های متعدد، صنعت فرش نیز رشد چشمگیری داشته و این زیراندازها از تنوع و تعدد بسیار زیادی برخوردارند. فرش‌های ماشینی به فرش‌هایی گفته می‌شوند که توسط دستگاه و ماشین بافته شده و به دلیل تنوع بالا، کیفیت‌های مختلف، قیمت مناسب و … از محبوبیت بالایی در بین مردم برخوردارند. هرکدام از این فرش‌ها می‌توانند ویژگی‌ها و قابلیت‌های منحصربه‌فردی داشته باشند و در جاهای مختلفی به کار بروند. در ادامه این مطلب به بررسی کامل فرش ماشینی و انواع آن‌ها پرداخته می‌شود.
فرش ماشینی و مزایای آن
همان‌طور که گفته شد فرش ماشینی به نوعی از فرش‌ها گفته می‌شود که نیروهای انسانی در بافت آن دخالتی ندارند و توسط دستگاه‌های خودکار و اتوماتیک بافته خواهند شد. از مهم‌ترین مزیت‌های این فرش‌ها می‌توان به تنوع بسیار زیاد، قیمت مناسب در قیاس با فرش دستباف، سرعت تولید بالا، دوام و ماندگاری عالی و … اشاره کرد
انواع فرش‌های ماشینی
قبل از اختراع دستگاه‌های بافنده فرش، زیراندازها تنوع کمتری داشته باشند و افراد ناچارا از زیراندازهای دستباف مانند فرش، گلیم، گبه و … استفاده می‌کنند اما امروزه فرش‌های ماشینی تنوع بسیار زیادی دارند و می‌توانند بر اساس فاکتورها و پارامترهای متعددی دسته‌بندی شوند و هرکدام از ویژگی‌ها، قابلیت‌ها و کاربردهای متعددی برخوردار باشند:
انواع فرش ماشینی از نظر نحوه بافت
یکی از مهم‌ترین پارامترهای دسته‌بندی انواع فرش‌های ماشینی، شیوه بافتی است که دارند. بر اساس نحوه بافت می‌توان این فرش‌ها را به چند دسته تقسیم کرد که به شرح زیر می‌باشند:
بافت ساده یا بافت فریز
فرش‌های ماشینی بافت فریز از جمله فرش‌هایی هستند که دوام و ماندگاری بالایی دارند و به دلیل قیمت مناسب می‌توانند برای مکان‌های پرتردد و پرترافیک مانند راهروها، مساجد، فضاهای عمومی و … مناسب باشند.
بافت لوپ یا حلقه‌ای
فرش ماشینی بافت لوپ هم از جمله فرش‌هایی است که می‌تواند در برابر فشار و ساییدگی مقاومت بالایی داشته باشد و در فضاهای متعددی همچون اتاق‌های کنفرانس، دفاتر اداری، فروشگاه‌ها و … مورد استفاده قرار بگیرد.
بافت برش دار
فرش ماشینی ساخته شده به روش بافت برش دار از جمله فرش‌ها لوکس و لطیف به شمار می‌رود که از زیبایی و جذابیت ویژه‌ای برخوردار است و می‌تواند برای محیط‌های مختلفی همچون اتاق خواب، نشیمن و … گزینه مناسبی باشد.
بافت ترکیبی
بافت ترکیبی هم یک روش جدید و مدرن برای بافت فرش ماشینی است که می‌تواند زیبایی، جذابیت، دوام و ماندگاری قابل توجهی به آن بدهد و این فرش‌ها می‌توانند جلوه بصری قابل توجهی به محیط بدهند. از مهم‌ترین استفاده‌های این فرش‌ها می‌توان به استفاده در لابی هتل‌ها، سالن‌های پذیرایی و… اشاره کرد.
بافت چندلایه
بافت چند لایه هم از شیوه‌های مدرن بافت فرش ماشینی است که می‌تواند ظاهری برجسته و سه‌بعدی به آن بدهد و فرش‌های بافته شده در این روش می‌توانند همانند انواع فرش دستباف در منازل و محیط‌های مختلف کارایی داشته باشند.
انواع فرش از نظر تراکم و شانه
شاید بتوان گفت شانه و تراکم مهم‌ترین و اصلی‌ترین فاکتور برای دسته‌بندی انواع فرش‌های ماشینی است چرا که این پارامتر تعیین کننده میزان وضوح، کیفیت، زیبایی، ماندگاری و استحکام فرش خواهد بود. بر اساس تعداد شانه و تراکم فرش‌های ماشینی تنوع بالایی دارند که مهم‌ترین آن‌ها شامل موارد زیر هستند:
- فرش‌های ۵۰۰ شانه که معمولاً از وضوح کمی برخوردار بوده و برای فضاهایی همچون نمایشگاه‌ها، راهروها و … به کار می‌روند. البته فرش‌های با شانه پایین می‌توانند انواع دیگری نیز داشته باشند که رایج‌ترین آن‌ها فرش‌های ۳۲۰ شانه، ۳۵۰ شانه و ۴۴۰ شانه هستند.
- فرش‌های ۷۰۰ شانه که از نرمی و لطافت بالایی برخوردارند و به دلیل ضخامت بالا و قیمت مناسب محبوبیت زیادی دارند و در محیط‌های مختلفی همچون خانه، ادارات، امکان عمومی و … استفاده می‌شوند.
- فرش‌های ۱۰۰۰ شانه که در مقایسه با فرش ۷۰۰ شانه ظرافت بیشتری داشته و می‌تواند به فرش‌های دستباف شباهت داشته باشد. این فرش‌ها هم از محبوب‌ترین فرش‌های ماشینی برای منازل و فضاهای خانوادگی به شمار می‌روند.
- فرش‌های ۱۲۰۰ شانه که محبوب‌ترین نوع فرش‌های ماشینی هستند. این فرش‌ها از زیبایی، جذابیت، ماندگاری و مقاومت بالایی برخوردارند و قابل استفاده در منازل، محیط‌های اداری، محیط‌های عمومی و … می‌باشند.
- فرش‌های ۱۵۰۰ شانه که بالاترین وضوح و ظرافت ممکن را در بین انواع فرش ماشینی داشته و قیمت آن نیز بیشتر است.
هرکدام از انواع فرش‌های عنوان شده می‌توانند در تراکم‌های مختلفی نیز وجود داشته باشند اما به صورت کلی تراکم استاندارد فرش ماشینی معادل ۳ برابر شانه آن است. به عنوان نمونه فرش‌های ۱۲۰۰ شانه با تراکم ۳۶۰۰ می‌توانند زیبایی، کارایی و جذابیت بالاتری داشته باشند.
در همین رابطه: راهنمای خرید فرش ماشینی خوب
دسته‌بندی بر اساس طرح و نقشه
طرح و نقشه فرش‌ها هم از جمله مهم‌ترین پارامترهایی است که می‌تواند در دسته‌بندی انواع فرش ماشینی مطرح باشد. بر اساس این پارامتر فرش‌های ماشینی از تنوع بالایی برخوردارند که مهم‌ترین آن‌ها شامل موارد زیر هستند:
فرش‌های سنتی که از طرح‌های ایرانی و جذابی همچون طرح افشان، طرح اسلیمی، طرح ترنج، طرح خشتی، طرح شکارگاه و … برخوردارند.
فرش‌های مدرن که از انواع طرح‌های هندسی، انتزاعی و فانتزی برخوردار بوده و می‌توانند جلوه بصری زیبا و جذابی داشته باشند.
فرش‌های فانتزی که دارای طرح‌های خاص و خلاقانه خواهند بود و می‌توانند برای مکان‌های مختلفی همچون اتاق کودک، فضاهای مدرن و … استفاده شوند.
دسته‌بندی فرش ماشینی بر اساس کاربرد
فرش‌های ماشینی از هر نوع الیافی بافته شوند و هر نوع طرح و نقش و نحوه بافتی داشته باشند می‌توانند برای محیط‌های مختلف استفاده شوند. در اصل هرکدام از فرش‌ها با جنس الیاف خاص، تراکم و شانه مشخص، طرح و رنگ ویژه و … کاربردهای متعددی دارند.
فرش‌های پذیرایی معمولاً از شانه و تراکم بالایی برخوردار بوده و به شکل سنتی، مدرن و … طراحی می‌شوند
فرش تاق خواب که از نرمی و لطافت بیشتری برخوردار بوده و معمولاً تراکم کمتر از ۱۰۰۰ دارد.
فرش آشپزخانه که باید از الیاف‌های محکم و قابل شستشو تولید شوند و در برابر مایعات و … مقاومت خوبی داشته باشند.
فرش راه‌پله و راهرو که باید مقاومت بالایی در برابر تردد، ترافیک، فشار، سائیدگی و … داشته باشند. در اصل کاربرد و کارایی و نحوه شستن فرش ماشینی باید متناسب با ویژگی‌هایی همچون شانه و تراکم، الیاف، طرح و … باشد.
انواع فرش ماشینی بر اساس جنس نخ خاب
جنس نخ خاب فرش هم از جمله مهم‌ترین فاکتورهایی است که در دسته‌بندی انواع فرش‌ها اهمیت دارد. امروزه فرش‌های ماشینی از ده‌ها ماده و الیاف مختلف بافته می‌شوند که هرکدام می‌توانند ویژگی‌ها و قابلیت‌های منحصربه‌فردی داشته باشند. از مهم‌ترین انواع فرش‌های ماشینی برای اساس جنس نخ خاب می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- فرش‌های پشمی که بسیار به فرش دستباف شبیه بوده و کیفیت و ماندگاری بسیار زیادی دارد. نرمی و لطافت بالا، عدم جذب گرد و خاک، مقاومت در برابر سرما، عدم لکه پذیری زیاد، استحکام بالا و … از مهم‌ترین ویژگی‌های این فرش‌ها هستند.
- فرش‌های آکریلیکی که از باکیفیت‌ترین و محبوب‌ترین فرش‌های ماشینی بوده و ویژگی‌هایی شبیه به فرش پشمی دارند هرچند که ممکن است در برابر مواد شوینده و شیمیایی چالش‌هایی ایجاد کنند.
- فرش‌های پلی‌استری که از درخشندگی و براقیت بالایی برخوردار بوده و می‌توانند مقاومت و ماندگاری بی‌نظیری داشته باشند.
- فرش‌های پلی‌پروپیلن که محبوبیت بالایی در میان افراد دارند و در برابر رطوبت مقاومت بالایی دارند و بسیار نرم و لطیف هستند.
- فرش‌های ترکیبی که در بافت آن‌ها از مواد و الیاف‌ها مختلفی استفاده می‌شود و می‌تواند قابلیت‌ها و ویژگی‌های منحصربه‌فردی نیز داشته باشد.
انواع فرش بر اساس دستگاه بافنده
با توجه به محبوبی بالای فرش‌های ماشینی، امروزه از دستگاه‌ها و تجهیزات مدرن و پیشرفته‌ای برای بافت آن‌ها استفاده می‌شود. هرکدام از انواع دستگاه‌های صنعتی بافت فرش ماشینی می‌توانند فرش‌هایی با شانه و تراکم مشخص تولید کنند. از جمله بهترین و باکیفیت‌ترین دستگاه‌ها بافت فرش می‌توان به مواردی همچون دستگاه‌های بافت فرش وندویل و شونهر اشاره کرد. برای آگاهی بیشتر و کسب اطلاعات دقیق‌تر در مورد انواع فرش‌ها می‌توان از خدمات مشاوره‌ای شرکت‌های قالیشویی استفاده کرد و هر آنچه در مورد فرش ماشینی یا دستباف نیاز است کسب نمود.
جمع‌بندی نهایی
فرش ماشینی از جمله انواع فرش‌هایی است که توسط دستگاه‌های مخصوص بافته می‌شود. این فرش‌ها می‌توانند بر اساس فاکتورها و پارامترهای متعددی دسته‌بندی شوند که مهم‌ترین آن‌ها شامل مواردی همچون جنس نخ خاب، تعداد شانه و تراکم، کاربردها، نوع دستگاه بافنده، نحوه بافت و … هستند.
