فرش به عنوان یکی از اصلی‌ترین ارکان دکوراسیون داخلی منازل می‌تواند نقش پررنگی در زیبایی، جذابیت و آرامش فضا داشته باشد و چنانچه هرگونه سوختگی، پارگی، پوسیدگی، زدگی و آسیب دیگری در آن مشاهده شود می‌تواند احساس ناخوشایندی به ساکنین منتقل کند. با توجه به قیمت بالای فرش‌ها، خصوصاً فرش‌های دستباف، تعویض فرش‌های آسیب دیده می‌تواند هزینه‌های زیادی در بر داشته باشد و ترمیم و رفوی آن‌ها بسیار به‌صرفه‌تر خواهد بود. در اصل رفوگری فرش می‌تواند زیبایی و جذابیت اولیه فرش را به آن برگرداند هرچند که باید توسط افراد متخصص انجام شود. امروزه شرکت‌های قالیشویی، فرش بافان و افراد شاغل در حوزه‌های مربوط به فرش می‌توانند خدمات مختلفی مانند رفوگری ارائه کنند. در ادامه مطلب به بررسی کامل خدمات رفوی فرش و زمان استفاده از آن پرداخته می‌شود.
منظور از رفوی فرش چیست؟
به صورت کلی خدمات رفوی فرش شامل ترمیم، تعمیر و بهسازی قسمت‌هایی از فرش است که دچار آسیب‌هایی همچون فرسودگی، کج شدگی، بیدزدگی، سوختگی، پارگی و … شده باشند. این کار همچون خدمات ریشه بافی و شیرازه دوزی نیاز به تخصص و مهارت بالایی داشته و حتماً باید با استفاده از تجهیزات مخصوص انجام گردد.
مزایای رفوی فرش
رفو کردن انواع فرش‌های دستباف و ماشینی می‌تواند مزیت‌های متعددی داشته باشد که مهم‌ترین شامل موارد زیر هستند:
- مهم‌ترین مزیت این کار احیا و بازسازی قسمت‌های آسیب دیده فرش است
- رفوگری مانع از توسعه بیشتر آسیب‌های فرش می‌شود
- رفوگری می‌تواند به حفظ و نگهداری فرش کمک کند
- این کار می‌تواند در حفظ ارزش معنوی و تاریخی فرش‌ها، خصوصاً فرش‌های دستباف و عتیقه مؤثر باشد
- در کاهش هزینه‌ها و جایگزینی فرش‌ها مؤثر خواهد بود
البته خدمات رفوی فرش در کنار مزیت‌های عنوان شده ممکن است ایرادات و معایبی نیز داشته باشد که مهم‌ترین آن‌ها شامل مواردی همچون احتمال رنگ‌پریدگی مجدد فرش، احتمال کاهش ارزش حقیقی فرش، داشتن هزینه‌های بالا و … هستند.
بیشتر بخوانید: آموزش رفوی فرش سوخته در منزل و لوازم لازم برای این کار
چه زمانی به خدمات رفوی فرش نیاز خواهد بود؟
همان‌طور که گفته شد رفوگری نوعی عملیات ترمیمی در فرش است و می‌تواند به سلامت آن کمک زیادی بکند. از جمله مهم‌ترین زمان‌هایی که فرش‌ها نیاز به رفو پیدا می‌کنند می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- زمانی که فرش در اثر رطوبت، نور شدید و … دچار پوسیدگی شده باشد.
- زمانی که فرش دچار بید زدگی شده و الیاف و بافت آن دچار خوردگی شده باشد
- زمانی که فرش در معرض رطوبت زیاد پوسیده شده باشد
- زمانی که قسمت‌هایی از فرش دچار سوختگی شده باشد
- زمانی که فرش دچار پارگی شده باشد
- زمانی که فرش در اثر استفاده طولانی مدت دچار سائیدگی تار و پود شده باشد.
مراحل رفوی فرش‌ها
در صورتی که فرش‌ها دچار هرکدام از مشکلات و آسیب‌های نامبرده شده باشند، نیاز خواهند داشت که ترمیم شوند. برای انجام خدمات رفوی فرش همانند شستشوی فرش نیاز به استفاده از تجهیزات و ابزارهای تخصصی خواهد بود که مهم‌ترین آن‌ها شامل قلاب، قلاب پشت، شانه رفوگری، چاقو کارد بی نوک، چاقو بافت، چنگال، سوزن، قیچی، نخ پود و پنبه‌ای (چله)، میخ، اتو، میخ‌کش، چهارچوب، نقشه و طرح کلی فرش، آب، تخته و کیله هستند. البته با توجه به مهارت و تخصص فرد ممکن است از تعدادی از این ابزارها استفاده نشود. عملیات رفوی فرش در چند مرحله انجام خواهد شد که به شرح زیر خواهند بود:
- ابتدا در اولین مرحله باید فرش را از قسمت پشت بر روی یک سطح یا چهارچوب مناسب قرار داد تا دسترسی به قسمت‌های آسیب دیده راحت‌تر شود.
- در دومین مرحله باید متناسب با الیاف و رنگ فرش اقدام به انتخاب نخ و مورد نیاز نمود. عدم تناسب رنگ نخ انتخاب شده برای ترمیم فرش می‌تواند باعث ایجاد اختلاف رنگ و از بین رفتن زیبایی آن شود.
- در صورت آسیب دیدگی چله فرش، ابتدا باید اقدام به ترمیم آن نمود.
- در مرحله بعدی می‌توان عملیات رفو را شروع کرده و هر کدام از بخش‌های فرش که دچار پارگی، سوختگی و … شده باشند را با دقت رفو و ترمیم نمود. باید توجه داشت که در زمان رفوی فرش طرح و نقشه اصلی فرش دچار تغییر نشود.
- برای ترمیم جرخوردگی فرش باید محل آن را با ماژیک علامت زد و سپس آن را ترمیم نمود و چنانچه میزان جرخوردگی زیاد بود حتماً باید کاملاً بریده شده و سپس ترمیم شود.
- چنانچه بعد از عملیات رفو فرش سوخته یا آسیب‌دیده تفاوت در رنگ آن‌ها مشاهده شد باید با استفاده از عملیاتی همچون قیچی زنی، کیله کشی، اتو کردن و … رنگ فرش ثابت شود.
هزینه‌های رفوگری فرش
همان‌طور که گفته شد خدمات رفوی فرش یک کار کاملاً تخصصی و حرفه‌ای بوده و ممکن است حتی بهترین قالیشویی نیز قادر به انجام این کار نباشد. هرچند که آسیب‌های جزئی را می‌توان در منزل و با استفاده از ابزارهای ساده برطرف کرد اما برای آسیب‌های جدی حتماً باید به افراد متخصص و ماهر مراجعه نمود. اگرچه هر ساله اتحادیه قالیشویان تعرفه‌های مشخصی برای انواع خدمات قالیشویی مشخص می‌کند اما به صورت کلی هزینه‌های رفوگری فرش می‌تواند تحت تأثیر عوامل و فاکتورهای مختلفی باشد که مهم‌ترین آن‌ها شامل موارد زیر هستند:
- میزان آسیب‌دیدگی فرش
- نوع آسیب و خسارت فرش
- مواد و متریال مورد استفاده در ترمیم فرش
- میزان مهارت و تخصص رفوگر
- میزان و مقدار آسیب‌های وارد شده به فرش
- نوع فرش از نظر بافت و …
بیشتر بخوانید: رفو و ترمیم فرش در منزل امکان‌پذیر است!
جمع‌بندی نهایی
فرش‌ها ممکن است در اثر عواملی همچون بیدخوردگی، پوسیدگی، پارگی، سائیدگی و … دچار آسیب شده و زیبایی و جذابیت خود را از دست بدهند و در نهایت نیاز به رفو داشته باشند. انجام خدمات رفوی فرش باید توسط افراد متخصص انجام شود و به ابزارهای مخصوصی نیاز خواهد داشت. در اصل رفوگری به معنی ترمیم، تعمیر و بهسازی قسمت‌های آسیب دیده فرش است و باید در زمان مناسب انجام شود تا این آسیب ها توسعه پیدا نکنند.
