امروزه از انواع مواد، الیاف و متریال های مختلف در بافت فرش‌های ماشینی و دستباف استفاده می‌شود. موادی همچون پنبه، پشم، ابریشم، کرک، کتان، پلی استر، پلی پروپیلن، پلی آمید و … هرکدام می‌توانند مشخصات و ویژگی‌های منحصربه‌فردی داشته باشند. تغییر و تداخل رنگ یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین مشکلاتی است که در زمان شستشو در بسیاری از فرش‌ها مشاهده می‌شود به همین دلیل نحوه شستشو و استفاده از شوینده‌های استاندارد از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. ماندگاری رنگ فرش‌ها در قالیشویی تحت تأثیر فاکتورها و شرایط مختلفی خواهد بود. در ادامه مطلب به بررسی راز ماندگاری رنگ فرش بعد از قالیشویی‌های حرفه‌ای پرداخته خواهد شد.
مهم‌ترین عوامل مؤثر در ماندگاری رنگ فرش
همان‌طور که گفته شد امروزه به واسطه پیشرفت علوم و تکنولوژی‌های مختلف، از مواد و متریال های متعددی در صنعت فرش بافی استفاده می‌شود و از هزاران رنگ طبیعی و صنعتی در بافت و تولید فرش‌ها استفاده می‌شود. ماندگاری رنگ فرش از اهمیت بالایی برخوردار است چرا که فرش‌ها برای استفاده‌های طولانی مدت طراحی و تولید می‌شوند و باید قادر به حفظ زیبایی، جذابیت و کیفیت خود باشند. ماندگاری رنگ فرش‌ها می‌تواند تحت تأثیر پارامترها و فاکتورهای متعددی باشد که مهم‌ترین آن‌ها شامل موارد زیر هستند:
کیفیت مواد اولیه فرش
معمولاً فرش‌هایی که از الیاف طبیعی مانند ابریشم، پنبه و … بافته شده و دارای رنگ‌های ثابت هستند کمتر دچار تغییر رنگ می‌شوند اما الیاف‌های مصنوعی ممکن است در اثر تماس با مواد شیمیایی، آب و … دچار تغییر یا تداخل رنگ شوند بنابراین انتخاب فرش و کیفیت آن اهمیت بالایی در ماندگاری و تثبیت رنگ آن خواهد داشت.
استفاده از مواد شوینده استاندارد
یکی دیگر از مهم‌ترین رازهای ماندگاری رنگ فرش‌ها، استفاده از مواد شوینده استاندارد در زمان شستشوی فرش‌ها است. بهترین شوینده فرش باید از ویژگی‌ها و مشخصات منحصربه‌فردی برخوردار باشد که مهم‌ترین آن‌ها شامل مواردی همچون داشتن Ph خنثی، داشتن قدرت پاک‌کنندگی بالا، عدم آسیب به بافت و رنگ، شستشوی آسان و انحلال بالا در آب، رایحه خوشایند و ماندگار، سازگاری با انواع فرش، ایمنی و نداشتن حساسیت، مقرون‌به‌صرفه بودن و … هستند. در اصل شوینده‌هایی که دارای آنزیم‌های بسیار قوی باشند می‌توانند باعث تغییر و تداخل رنگ در فرش و آسیب به آن شوند.
دمای بالای آب
آب داغ یکی از اصلی‌ترین دشمنان رنگ فرش به شمار می‌رود به همین دلیل هیچوقت نباید هیچ کدام از انواع فرش‌ها را با آب داغ شستشو داد. استفاده از آب ولرم می‌تواند از تغییر و تداخل رنگ فرش جلوگیری کرده و به ماندگاری آن کمک نماید.
استفاده از محلول‌های تثبیت کننده رنگ
در شرکت‌های قالیشویی حرفه‌ای از مواد تثبیت کننده رنگ برای جلوگیری از رنگ دهی و تداخل رنگ الیاف آن استفاده می‌شود که این کار علاوه بر حفظ شادابی رنگ فرش می‌تواند منجر به افزایش طول عمر فرش نیز گردد.
پیشنهاد مطالعه: قالیشویی چگونه باعث افزیش عمر فرش می‌شود؟
نور مستقیم خورشید
یکی دیگر از دشمنان اصلی رنگ و سلامت فرش‌ها، نور خورشید است. در اصل نور خورشید برای ضد عفونی کردن و حفظ بهداشت فرش ضروری است اما زمانی که به صورت مستقیم و برای مدت طولانی بر روی فرش تابیده شود می‌تواند منجر به تغییر رنگ و کاهش زیبایی و ماندگاری آن شود.
مواد اسیدی و قلیایی
از دیگر مواردی که می‌توانند بر روی رنگ دهی، تداخل رنگ و ماندگاری فرش مؤثر باشند می‌توان به مواد اسیدی و قلیایی اشاره داشت. در اصل تماس این مواد با الیاف‌های مختلف به کار رفته در فرش‌ها می‌تواند باعث ایجاد واکنش‌های مختلف شده و در نهایت مشکلاتی همچون تغییر و تداخل رنگ را ایجاد نماید.
در کنار موارد گفته شده عوامل دیگری همچون رطوبت، قرار گرفتن فرش در کنار سیستم‌های گرمایشی، استفاده طولانی مدت، عدم جارو کردن مستمر فرش و … می‌توانند بر روی ماندگاری رنگ فرش مؤثر باشند.
مهم‌ترین اقدامات برای حفظ رنگ فرش‌ها
حفظ و ماندگاری رنگ فرش می‌تواند نقش پررنگی در زیبایی و جذابیت آن داشته باشد به همین دلیل لازم است که اقدامات متعددی برای این منظور انجام داد. از جمله مهم‌ترین کارهایی که می‌توان برای حفظ و ماندگاری رنگ فرش‌ها انجام داد می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
انتخاب قالیشویی معتبر
امروزه استفاده از روش‌های سنتی برای شستن فرش‌ها منسوخ شده است چرا که نیاز به صرف زمان، انرژی و هزینه زیادی دارد. انتخاب یک شرکت قالیشویی معتبر و مطمئن اهمیت بالایی دارد چرا که سودآوری بالای صنعت قالیشویی باعث شده است امروزه شرکت‌های متعددی در این حوزه فعالیت داشته باشند. استفاده از قالیشویی ارزان و بی کیفیت می‌تواند منجر به تغییر رنگ و آسیب دیدگی فرش‌ها شود. برای انتخاب یک قالیشویی معتبر باید به مواردی همچون داشتن مجوز رسمی، میزان رضایت مشتریان، تجهیزات و تکنولوژی‌ها، مواد شوینده، نیروها و … توجه داشت.
انجام تست رنگ قبل از شستشو
یکی دیگر از راهکارهای حفظ رنگ فرش‌ها، انجام تست رنگ قبل از شستشوی آن است. این کار در یک قسمت نامرئی از فرش انجام خواهد شد و باعث می‌شود که میزان رنگ دهی و تداخل رنگ فرش مشخص شود. تست رنگ باید برای تمام فرش‌های دستباف و ماشینی انجام شود.
استفاده از شوینده‌های استاندارد و ملایم
همان‌طور که گفته شد خنثی نبودن PH مواد شوینده و برخورداری از آنزیم‌های قوی می‌تواند منجر به آسیب دیدگی فرش، تغییر و تداخل رنگ آن شود. در زمان شستشوی فرش‌ها حتما باید از مواد شوینده استاندارد و ملایم استفاده کرد.
شستشوی اصولی فرش
به صورت کلی برای شستن فرش‌ها باید مراحل مختلفی را انجام داد و در صورتی که در انجام هر کدام از مراحل مانند گردگیری، آبکشی و … قصوری به وجود بیاید امکان آسیب دیدگی فرش افزایش پیدا می‌کند و ماندگاری رنگ فرش کمتر می‌شود. همچنین در زمان شستشوی فرش‌ها نباید از آب داغ استفاده کرد و باید قبل از پهن کردن مجدد فرش، تمام رطوبت آن به صورت کامل از بین برود.
مراقبت پس از شستشو
در نهایت مراقبت از فرش بعد از شستشو و استفاده درست و اصولی از آن، جارو کردن مستمر، قرار داده در محلی با تهویه مناسب، دور بودن از نور مستقیم خورشید و … می‌توانند بر روی حفظ و ماندگاری فرش‌ها مؤثر باشند.
جمع‌بندی نهایی
ماندگاری رنگ فرش‌ها یکی از عوامل زیبایی و جذابیت آن‌ها به شمار می‌روند که می‌توانند تحت تأثیر عوامل مختلفی باشند. از جمله مهم‌ترین راهکارهای ماندگاری رنگ فرش می‌توان به انتخاب قالیشویی معتبر، انتخاب شوینده‌های استاندارد، شستشوی اصولی فرش، نگهداری و استفاده صحیح از فرش و … اشاره کرد.
