فرش‌ها از اصلی‌ترین ارکان دکوراسیون داخلی و از محبوب‌ترین زیراندازها در میان ایرانیان به شمار می‌روند. هرچند استفاده از فرش در کنار زیبایی و جذابیت از مزایا و فواید متعددی برخوردار است اما گاهی ممکن است چالش‌های متعددی برای افراد ایجاد کند. بیدخوردگی فرش از جمله مشکلات شایع و رایجی است که می‌تواند باعث آسیب‌های جدی به آن شود و چنانچه سریعاً برطرف نشود الیاف و تار و پود فرش را نابود می‌کند. بید یک حشره کوچک است که از مواد طبیعی مانند چوب، ابریشم، الیاف گیاهی و … تغذیه می‌کند به همین دلیل بیشتر فرش‌های دستباف و فرش‌هایی از جنس پشم و ابریشم دچار بیدخوردگی می‌شوند. در ادامه مطلب به بررسی روش‌های از بین بردن بید فرش پرداخته می‌شود.
بیدخوردگی فرش و دلایل آن
بید یا Beetle در اصل یک حشره و نوعی آفت نساجی است که از کراتین و پروتئین موجود در الیاف‌های طبیعی مانند پشم، ابریشم، چوب و … تغذیه می‌کند و به همین دلیل می‌تواند به سادگی به الیاف و بافت فرش‌ها آسیب وارد کند. در حقیقت زمانی که بید در لابلای الیاف فرش تخم‌ریزی و تولید مثل کند، لاروهای نابالغ برای رشد و تغذیه خود از الیاف فرش استفاده می‌کنند و همین امر موجب بیدخوردگی فرش می‌شود و آسیب‌هایی همچون لکه‌های سفید در سطح فرش، خوردگی گرههای فرش، از بین رفتن بخشی از طرح کلی فرش، وجود موجوداتی ریز و کوچک و … به آن وارد می‌شود. از مهم‌ترین دلایل بروز بیدخوردگی در فرش‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- قرارگیری فرش در معرض رطوبت برای مدت طولانی
- نبود تهویه مناسب در محیط فرش
- تاریکی محیط استفاده از فرش
- عدم نظافت مستمر فرش و آلودگی زیاد
- تنظیم نبودن دمای محیط و …
از بین بردن بید فرش
بیدخوردگی می‌تواند در اثر عوامل مختلفی ایجاد شود و متأسفانه تا زمانی که به فرش آسیب وارد می‌شود، هیچ نشانه و علائمی ندارد به همین دلیل حتماً باید نظافت فرش به صورت مستمر رعایت شود، فرش در محیط پرنور و با تهویه مناسب استفاده شود و همچنین در محیط مرطوب پهن نشود. در صورتی که به هر دلیلی فرش دچار بیدخوردگی شد می‌توان از روش‌های مختلفی برای برطرف کردن و جلوگیری از آسیب بیشتر استفاده کرد که مهم‌ترین آن‌ها به شرح زیر هستند:
استفاده از تله‌های چسبی
یکی دیگر از روش‌های کاربردی از بین بردن بید فرش استفاده از تله‌های چسبی است که حاوی نوعی ماده شیمیایی با نام فرومون هستند. این ماده جذابیت بالایی برای بید و حشرات دیگر داشته و باعث می‌شود این حشرات به سمت تله جذب شود و در آن گرفتار شوند. این چسب مانع از تکثیر و تولید مثل بید می‌شود و از آسیب‌دیدگی فرش جلوگیری خواهد کرد
استفاده از سموم مخصوص
خوشبختانه امروزه انواع مختلفی از سموم مخصوص حشرات در دسترس هستند که می‌توانند برای از بین بردن بید فرش کارایی داشته باشند. از جمله رایج‌ترین و کاربردی‌ترین سموم برای این کار می‌توان به پیرتروئید (Pyrethroid) و نفتالین (Naphthalene) اشاره کرد. این مواد برای انسان و حیوانات خانگی ضرری ندارند و می‌توانند انواع حشرات موذی را از بین ببرند. در مقاله‌ای تحت عنوان قالیشویی شرق تهران به بررسی خدمات و ویژگی‌های این قالیشویی پرداخته شده که می‌تواند اطلاعات مفیدی به خواننده بدهد.
استفاده از میخک
میخک از جمله مواد طبیعی پرکاربرد است که از عطر و بوی ویژه‌ای برخوردار است. بید توان تحمل بوی میخک را نداشته چرا که میخک حاوی ماده‌ای به نام اوژنول است که یک حشره‌کش طبیعی می‌باشد. با اسپری کردن مقداری روغن میخک به روی فرش و یا قرار دادن تکه‌های کوچک آن زیر فرش می‌توان از بیدخوردگی فرش‌ها جلوگیری کرد.
استفاده از جاروبرقی
جاروبرقی از بزرگ‌ترین اختراعات بشر است چرا که نظافت و بهداشت منزل را بسیار ساده‌تر کرده است. جارو کشیدن فرش باعث می‌شود تخم و لاروهای موجود در الیاف فرش حذف شده و آسیبی به الیاف آن وارد نشود. به صورت کلی لازم است که فرش‌ها حداقل ۳ روز یک بار با جاروبرقی تمیز شوند.
استفاده از دارچین
دارچین نیز از جمله موادی است که طعم و بوی تندی برخوردار است و خوشایند حشرات نمی‌باشد. ماندگاری بالای بوی دارچین باعث می‌شود که فرش، موکت، لباس، چوب و … دچار بیدخوردگی نشود. می‌توان دارچین را در لابلای فرش و یا زیر آن قرار داد تا از بیدخوردگی آن جلوگیری کند.
استفاده از سرکه
سرکه یک ماده چندکاره است و استفاده‌های متعددی در خانه دارد. برای از بین بردن بید فرش با استفاده از این ماده باید ۱۰۰ سی‌سی از آن را با ۲۰۰ سی‌سی آب مخلوط کرده و آن را در محل‌هایی که مشکوک به حضور بید هستند اسپری کرد. همچنین روغن ماهی نیز می‌تواند به واسطه بوی تندی که دارد در حذف بید از فرش مؤثر باشد.
استفاده از خدمات قالیشویی
هرکدام از روش‌های گفته شده می‌توانند تأثیر بسیار زیادی در از بین بردن بید فرش داشته باشند اما زمانی که بیدخوردگی فرش بیشتر از حد مجاز باشد و حتی با استفاده شستشوی فرش نیز از بین نرفت لازم است که از خدمات شرکت‌های قالیشویی استفاده شود تا از آسیب‌های بیشتر فرش جلوگیری شود. در اصل ترمیم فرش و بیدخوردگی‌های آن یک کار تخصصی بوده و نیاز به مهارت، دانش و تجهیزات ویژه‌ای دارد. این شرکت‌ها با برخورداری از نیروهای متخصص، تجهیزات مدرن و … می‌توانند علاوه بر حذف بید از فرش، نقاط آسیب دیده را ترمیم کردن و از آسیب بیشتر بافت و الیاف فرش جلوگیری کنند. افراد می‌توانند از خدمات مشاوره‌های قالیشویی آنلاین برای اطلاع از خدمات قالیشویی و نحوه ترمیم فرش‌ها نیز استفاده کرده و با اطمینان خاطر فرش خود را به این شرکت‌ها بسپارند.
- برای از بین بردن بید فرش در خانه می‌توان از استفاده از اسپری‌های طبیعی مانند اسطوخودوس، چریش، آویشن و اکالیپتوس و یا استفاده از برگ بو نیز بهره برد.
جمع‌بندی نهایی
بیدخوردگی از چالش‌ها و معضلات بزرگی است که می‌تواند به فرش‌ها آسیب وارد کند و معمولاً در اثر عواملی همچون رطوبت، عدم نظافت، عدم نور کافی و … ایجاد می‌شود. برای از بین بردن بید فرش می‌توان از روش‌هایی همچون استفاده از تله‌های چسبی، استفاده از سموم مخصوص، استفاده از میخک، استفاده از جاروبرقی، استفاده از دارچین، استفاده از سرکه، استفاده از خدمات قالیشویی و … بهره برد.
