قالی و قالیچه از جمله زیباترین و مهم‌ترین ارکان دکوراسیون در منازل به شمار می‌روند و محبوبیت بالایی خصوصاً در میان ایرانیان دارند. هرچند که قالی و قالیچه کمتر از فرش‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند اما بسیاری از افراد ترجیح می‌دهند از آن‌ها در دکوراسیون منزل خود استفاده کنند. نگهداری و محافظت از قالی‌ها و قالیچه‌ها می‌تواند حساسیت‌ها و چالش‌های خاص خود را داشته باشد و لازم است که برای محافظت بیشتر از آن‌ها به نکات و پارامترهای مختلفی توجه داشت. در ادامه مطلب به بررسی چندین راهکار طلایی جهت نگهداری از قالی و قالیچه ها پرداخته خواهد شد.
اهمیت نگهداری از قالی و قالیچه ها
قالی‌ها و قالیچه‌ها امروزه از تنوع بالایی برخوردارند و از نظر رنگ، نقش، سایز و ابعاد، جنس و الیاف، شانه و تراکم و … دسته‌بندی می‌شوند و معمولاً از ارزش مادی بالایی نیز برخوردارند. در حقیقت نگهداری و محافظت از قالی و قالیچه می‌تواند مزیت‌های متعددی همچون حفظ زیبایی، جلوگیری از کثیف شدن و پوسیدگی، جلوگیری از خراب شدن، افزایش طول عمر و … داشته باشد.
راهکارهای طلایی برای نگهداری از قالی و قالیچه ها
همان‌طور که گفته شد نگهداری و محافظت از قالی‌ها و قالیچه‌ها می‌تواند اهمیت و ارزش بسیار زیادی داشته و در افزایش طول عمر و ماندگاری آن‌ها مؤثر باشد. از جمله مهم‌ترین راهکارهای طلایی برای نگهداری از قالی و قالیچه‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
تمیز کردن مستمر
یکی از مهم‌ترین روش‌های نگهداری از قالی‌ها و قالیچه ها تمیز کردن و نظافت مستمر آن‌ها است. در اصل باید در سریع ترین زمان ممکن هرگونه آلودگی، گرد و غبار و … را از سطح قالی تمیز کرد. جاروبرقی علاوه بر تمیز کردن سطح قالیچه باعث زیبایی بیشتر آن نیز می‌شود البته باید در جارو کشیدن به نکاتی همچون جهت خواب فرش، عدم فشار زیاد و … توجه داشت.
پاک کردن لکه‌ها
گاهی ممکن است در اثر ریخت مواد مختلفی همچون آبمیوه، رنگ، جوهر، خون و … لکه‌های مختلفی بر روی قالی ایجاد شود که باعث زشت شدن و آسیب دیدن آن می‌شود. در صورتی که بر روی قالی یا قالیچه لکه‌ای ایجاد شود باید بلافاصله با استفاده از روش‌ها و تکنیک‌های مناسب آن را تمیز کرد. کهنه شدن و ماندن لکه برای مدت طولانی بر روی قالیچه می‌تواند اثرات مخربی داشته باشد و به آن آسیب بزند.
محافظت در برابر رطوبت
رطوبت می‌تواند به عنوان یکی از اصلی‌ترین دشمنان قالیچه، قالی و فرش‌ها شناخته شود چرا که می‌تواند باعث بیدخوردگی و پوسیدگی و همچنین تغییر رنگ و بافت فرش شود. به هیچ عنوان نباید از قالی و قالیچه‌ها در محیط مرطوبت استفاده کرد.
محافظت در برابر حشرات و حیوانات
وجود حشرات و حیوانات می‌تواند باعث آسیب دیدن قالی و قالیچه شود. حشرات و حیوانات می‌توانند با خوردن و آسیب زدن به فرش‌ها باعث از بین رفتن زیبایی آن شوند. همان‌طور که گفته شد بید مهم‌ترین دشمن فرش‌ها است که در محیط‌های مرطوبت باعث خوردگی و از بین رفتن بافت فرش می‌شوند.
چرخش قالی
چرخاندن قالی باعث می‌شود که تمامی قسمت‌های آن به یک اندازه زیر ترافیک رفت و آمد باشند و به همین دلیل به صورت یکنواخت استفاده می‌شود. زمانی که از قالی و قالیچه به یک شکل و برای مدتی طولانی استفاده شود دچار سائیدگی می‌شود و در نهایت قسمت‌هایی از فرش که بیشتر استفاده می‌شود تغییر رنگ داده و زیبایی و جذابیت آن کم می‌گردد.
عدم قرار گرفتن قالیچه زیر فشار
قرار دادن اجسام سنگین بر روی فرش و قالی می‌تواند باعث آسیب دیدن، پارگی و سوراخ شدن آن‌ها شود و توصیه می‌شود که هیچ‌گونه وسیله سنگینی بر روی آن‌ها قرار نداد. اجسامی که دارای پایه‌های تیز باشند می‌توانند فشار زیادی بر روی فرش وارد کنند و در نهایت ممکن است بعد از مدتی قالیچه دچار پارگی و سوراخ شدن شود.
عدم قرار دادن در معرض نور خورشید
هرچند که لازم است که گاهی فرش‌ها و قالیچه‌ها به منظور ضد عفونی شدن در معرض نور خورشید قرار بگیرند اما اگر برای مدتی طولانی در معرض نور قرار بگیرند دچار تغییر رنگ شده و زیبایی و جذابیت خود را از دست می‌دهند. نور خورشید می‌تواند فرش‌هایی که دارای رنگ‌های تیره هستند را تحت تأثیر قرار داده و باعث کدر شدن آن‌ها شود. معمولاً آفتاب سوختگی و تغییر رنگ ناشی از نور خورشید فرش‌ها نیز ماندگاری بالایی دارند و باید هزینه‌های زیادی برای برطرف شدن آن‌ها پرداخت کرد.
شستشوی به موقع
یکی از مهم‌ترین روش‌های نگهداری از قالی و قالیچه شستشوی مستمر و به موقع آن‌ها است. در حقیقت هر کدام از انواع فرش‌ها می‌توانند بعد از مدتی استفاده کثیف شده و آلودگی‌های مختلفی جذب کنند. بهترین روش شستن قالیچه‌ها استفاده از خدمات شرکت‌های قالیشویی است چرا که از نیروهای متخصص، دستگاه‌های مدرن و مواد شوینده مخصوص برخوردارند. بسیاری از این شرکت‌ها خدمات ویژه‌ای همچون قالیشویی در محل نیز ارائه می‌کنند که باعث آسودگی خاطر افراد خواهد شد.
تعمیر و نگهداری مناسب
قالی‌ها و قالیچه‌ها علاوه بر کثیف شدن و جذب آلودگی‌های مختلف ممکن است گاهی به دلایل مختلفی دچار آسیب شوند و در صورتی که این آسیب‌ها در زمان مناسب برطرف نشوند توسعه پیدا کرده و باعث زشت‌تر شدن فرش و حتی نابودی آن شوند. در صورتی که قالی یا قالیچه دچار آسیب شده باشند باید در اولین فرصت اقدام به تعمیر و برطرف کردن آن نمود. هزینه‌های تعمیر و ترمیم قالی نیز همانند قیمت شستن فرش می‌تواند تحت تأثیر فاکتورهای مختلفی باشد اما تعمیر و ترمیم می‌تواند به ماندگاری و افزایش طول عمر آن‌ها کمک ویژه‌ای بکند.
حفظ قالی و قالیچه در زمان عدم استفاده
از آنجایی که امروزه بیشتر از فرش‌ها در دکوراسیون منازل استفاده می‌شود لازم است که در زمان‌هایی که از قالی و قالیچه استفاده نمی‌شود، آن‌ها را در محل مناسبی نگهداری کرد. می‌توان برای نگهداری بهتر قالیچه ها از کاورها و پوشش‌های مخصوص استفاده کرد تا از آن‌ها در برابر رطوبت، گرد و خاک، حشرات و … محافظت کند. همچنین در زمان رل کردن و جمع کردن قالیچه می‌توان از تنباکو یا نفتالین استفاده کرد تا از بیدخوردگی آن‌ها جلوگیری شود.
جمع‌بندی نهایی
قالی‌ها و قالیچه ها از جمله محبوب‌ترین ارکان دکوراسیون و تزئینات داخلی منازل به شمار می‌روند و همانند فرش‌ها نیاز به محافظت و نگهداری ویژه دارند. از جمله مهم‌ترین راهکارهای نگهداری از قالیچه ها می‌توان به مواردی همچون جارو کشیدن و تمیز کردن مستمر، شستشوی به موقع و دوره‌ای، تعمیر و ترمیم آسیب‌ها، محافظت در برابر نور خورشید، رطوبت و حشرات، چرخش قالی و استفاده همه جانبه از آن، عدم وارد کردن فشار به قالیچه و … اشاره کرد.
